లక్ష్మణాచార్య కృత నామ రామాయణం - తాత్పర్యము

రామ నామమే జీవనము, రాముని గుణ కీర్తనయే ముక్తి. రామాయణ పారాయణయే జీవిత సోపానము. అట్టి రామ నామ సంకీర్తన ఎన్నో రూపాలలో జరిగింది. అందులో శ్రీ రామ జయ రామ జయ జయ రామ, శ్రీ రామ రామ రామేతి రమే రామే మనోరమే సహస్ర నామ తత్తుల్యం రామ నామ వరాననే, శ్రీ రామ రామ రఘునందన రామ రామ ఇలా ఎన్నో మంత్రాలు, స్తోత్రాలు ప్రసిద్ధి చెందాయి. కోట్లాది భక్తులకు తారకమై ముక్తిని ప్రసాదించాయి. భక్తి, భజన, దాస సాంప్రదాయాలలో, హరికథలలో ఆ కోదండ రాముని నుతి పలు విధాలుగా జరిగింది, జరుగుతోంది. అటువంటి ఒక నామ గుణ కీర్తనే ఈ నామ రామాయణం. మొత్తం రామాయణాన్ని ప్రతి వాక్యంలో 'రామ' తారకం తో అంతమయ్యేలా రాసారు రచయిత  లక్ష్మణాచార్యులు. ఈయన గురించి వేరే వివరాలు అందుబాటులో కనిపించలేదు. కానీ, ఆయన చేసిన రచన మన అందరి మనస్సులో నిలిచిపోయింది. తేలిక పదాలతో పిల్లలు సైతము పాడుకునేలా రాసారు కవీంద్రులు. 108 నామములుగా మొత్తం రామాయణాన్ని వర్ణించి ధన్యులు అయినారు కవి వర్యులు.

దశాబ్దాల క్రితం ఎమ్మెస్ సుబ్బులక్ష్మి గారు దీన్ని దివ్యగానం చేశారు. ఆమె గళంలో ఇది ఒక అమృత ధారలా, రామ రస ప్రవాహంలా సుందరంగా, సుమధురంగా సాగుతుంది. రాగమాలికలో భక్తి ప్రపత్తులతో, నివేదనా భావనతో సాగుతుంది ఈ స్తుతి.

నామ రామాయణం, తాత్పర్యము, శ్రవణం ఎమ్మెస్ సుబ్బులక్ష్మి గారి గళంలో.

బాల కాండ

శుద్ధబ్రహ్మపరాత్పర రామ

కాలాత్మకపరమేశ్వర రామ

శేషతల్పసుఖనిద్రిత రామ

బ్రహ్మాద్యమరప్రార్థిత రామ

చండకిరణకులమండన రామ

శ్రీమద్దశరథనందన రామ

కౌసల్యాసుఖవర్ధన రామ

విశ్వామిత్రప్రియధన రామ

ఘోరతాటకాఘాతక రామ

మారీచాదినిపాతక రామ

కౌశికమఖసంరక్షక రామ

శ్రీమదహల్యోద్ధారక రామ

గౌతమమునిసంపూజిత రామ

సురమునివరగణసంస్తుత రామ

నావికధావికమృదుపద రామ

మిథిలాపురజనమోహక రామ

విదేహమానసరంజక రామ

త్ర్యంబకకార్ముఖభంజక రామ

సీతార్పితవరమాలిక రామ

కృతవైవాహికకౌతుక రామ

భార్గవదర్పవినాశక రామ

శ్రీమదయోధ్యాపాలక రామ

రామరామ జయరాజా రామ

రామరామ జయసీతా రామ

అయోధ్యాకాండ

అగణితగుణగణభూషిత రామ

అవనీతనయాకామిత రామ

రాకాచంద్రసమానన రామ

పితృవాక్యాశ్రితకానన రామ

ప్రియగుహవినివేదితపద రామ

తత్క్షాళితనిజమృదుపద రామ

భరద్వాజముఖానందక రామ

చిత్రకూటాద్రినికేతన రామ

దశరథసంతతచింతిత రామ

కైకేయీతనయార్పిత రామ

విరచితనిజపితృకర్మక రామ

భరతార్పితనిజపాదుక రామ

రామరామ జయరాజా రామ

రామరామ జయసీతా రామ

అరణ్యకాండ

దండకావనజనపావన రామ

దుష్టవిరాధవినాశన రామ

శరభంగసుతీక్ష్ణార్చిత రామ

అగస్త్యానుగ్రహవర్ధిత రామ

గృధ్రాధిపసంసేవిత రామ

పంచవటీతటసుస్థిత రామ

శూర్పణఖార్తివిధాయక రామ

ఖరదూషణముఖసూదక రామ

సీతాప్రియహరిణానుగ రామ

మారీచార్తికృతాశుగ రామ

వినష్టసీతాన్వేషక రామ

గృధ్రాధిపగతిదాయక రామ

శబరీదత్తఫలాశన రామ

కబంధబాహుచ్ఛేదన రామ

రామరామ జయరాజా రామ

రామరామ జయసీతా రామ

కిష్కింధాకాండ

హనుమత్సేవితనిజపద రామ

నతసుగ్రీవాభీష్టద రామ

గర్వితవాలిసంహారక రామ

వానరదూతప్రేషక రామ

హితకరలక్ష్మణసంయుత రామ

రామరామ జయరాజా రామ

రామరామ జయసీతా రామ

సుందరకాండ

కపివరసంతతసంస్మృత రామ

తద్గతివిఘ్నధ్వంసక రామ

సీతాప్రాణాధారక రామ

దుష్టదశాననదూషిత రామ

శిష్టహనూమద్భూషిత రామ

సీతావేదితకాకావన రామ

కృతచూడామణిదర్శన రామ

కపివరవచనాశ్వాసిత రామ

రామరామ జయరాజా రామ

రామరామ జయసీతా రామ

యుద్ధకాండ

రావణనిధనప్రస్థిత రామ

వానరసైన్యసమావృత రామ

శోషితశరదీశార్తిత రామ

విభీష్ణాభయదాయక రామ

పర్వతసేతునిబంధక రామ

కుమ్భకర్ణశిరచ్ఛేదన రామ

రాక్షససంఘవిమర్ధక రామ

అహిమహిరావణచారణ రామ

సంహృతదశముఖరావణ రామ

విధిభవముఖసురసంస్తుత రామ

ఖఃస్థితదశరథవీక్షిత రామ

సీతాదర్శనమోదిత రామ

అభిషిక్తవిభీషణనుత రామ

పుష్పకయానారోహణ రామ

భరద్వాజాదినిషేవణ రామ

భరతప్రాణప్రియకర రామ

సాకేతపురీభూషణ రామ

సకలస్వీయసమానస రామ

రత్నలసత్పీఠాస్థిత రామ

పట్టాభిషేకాలంకృత రామ

పార్థివకులసమ్మానిత రామ

విభీషణార్పితరంగక రామ

కీశకులానుగ్రహకర రామ

సకలజీవసంరక్షక రామ

సమస్తలోకోద్ధారక రామ

రామరామ జయరాజా రామ

రామరామ జయసీతా రామ

ఉత్తరకాండ

ఆగత మునిగణ సంస్తుత రామ

విశ్రుతదశకంఠోద్భవ రామ

సీతాలింగననిర్వృత రామ

నీతిసురక్షితజనపద రామ

విపినత్యాజితజనకజ రామ

కారితలవణాసురవధ రామ

స్వర్గతచంబుక సంస్తుత రామ

స్వతనయకుశలవనందిత రామ

అశ్వమేధక్రతుదిక్షిత రామ

కాలావేదితసురపద రామ

ఆయోధ్యకజనముక్తిత రామ

విధిముఖవిభుదానందక రామ

తేజోమయనిజరూపక రామ

సంసృతిబంధవిమోచక రామ

ధర్మస్థాపనతత్పర రామ

భక్తిపరాయణముక్తిద రామ

సర్వచరాచరపాలక రామ

సర్వభవామయవారక రామ

వైకుంఠాలయసంస్థిత రామ

నిత్యానందపదస్థిత రామ

రామరామ జయరాజా రామ

రామరామ జయసీతా రామ

తాత్పర్యము:

బాల కాండ:

శ్రీరామా! - నీవు దైవ తత్త్వమైన పరబ్రహ్మవు  ,  కాలానికి ఆత్మ యైన పరమేశ్వరుడవు, శేషతల్పముపై నిద్రించే వాడవు, బ్రహ్మ మొదలగు దేవతలచే ప్రార్ధించ బడిన వాడవు, సూర్య వంశ యశస్సును ఇనుమడింప చేసిన వాడవు, దశరథుని ప్రియ పుత్రుడవు, కౌసల్య సుఖాన్ని పెంపొందించిన వాడవు, విశ్వామిత్రునికి ఇష్టుడవు, తాటకిని సంహరించిన వాడవు మారీచుని పారద్రోలిన వాడవు, విశ్వామిత్రుని యాగాన్ని కాపాడి ఆయన గౌరవాన్ని నిలబెట్టిన వాడవు, అహల్యను ఉద్ధరించి తిరిగి రూపాన్ని ఇచ్చిన వాడవు, గౌతమ మునిచే పూజించ బడిన వాడవు, దేవతలచే, మునులచే వరములు పొందిన వాడవు నావికుని చే మృదువైన పాదములు కడుగ బడిన వాడవు, మిథిలాపుర జనులను సమ్మోహ పరచి, జనకుని మనసుని రంజిల్ల చేసిన వాడవు, శివుని విల్లు విరచి, సీతచే వరమాలను పొంది వివాహమాడిన వాడవు, పరశురాముని గర్వము నాశనము చేసినవాడవు, అయోధ్యను పాలించిన వాడవు.

సీతారామునకు, రాజా రామునకు జయము జయము.

అయోధ్య కాండ:

ఓ శ్రీరామా! నీవు ఎన్నలేని సుగుణముల సమూహముతో శోభిల్లే వాడవు, భూమి పుత్రిక అయిన సీతచే ప్రేమించ బడిన వాడవు, చంద్రునివంటి ముఖము కలవాడవు, . పితృవాక్య పరిపాలనకి అడవులకు వెళ్లినా వాడవు, గుహునిచే ఆహ్వానించ బడి, పాదముల కడిగి పూజించబడిన వాడవు, భరద్వాజ మునికి ఆనందము కలిగించిన వాడవు, చిత్రకూటముపై నివసించిన వాడవు, దశరథునిచే ఎల్లప్పుడూ తలచబడిన వాడవు, భరతునిచే రాజ్యము సమర్పించబడిన వాడవు, దశరథునికి పితృ కర్మలు చేసిన వాడవు, భరతునికి పాదుకలు ఇచ్చిన వాడవు.

సీతారామునకు, రాజా రామునకు జయము జయము.

అరణ్యకాండ:

ఓ శ్రీరామా! నీవు దండకారణ్యంలోని జనులను పావనము చేసిన వాడవు, దుష్టుడైన విరాధుని చంపిన వాడవు, శరభంగుడు, సుతీక్ష్ణులచే పూజించ బడినవాడవు, అగస్త్యుని అనుగ్రహముతో వర్ధిల్లిన వాడవు, జటాయువుచే సేవించ బడినవాడవు, పంచవటీ తీరమున నివసించిన వాడవు, శూర్ఫణకకు దుఃఖము కలిగించిన వాడవు, ఖరఆ దూషణులను సంహరించిన వాడవు, సీత కోరిన మాయలేడిని అనుసరించిన వాడవు, మారీచుని సంహరించిన వాడవు, సీతను వెదకుతూ వెళ్ళిన వాడవు, జటాయువుకు మోక్షము కలిగించిన వాడవు, శబరి ఇచ్చిన ఫలములు తిన్న వాడవు, కబంధుని బాహువులు నరికిన వాడవు.

సీతారామునకు, రాజా రామునకు జయము జయము.

కిష్కింధకాండ:

ఓ శ్రీరామ! నీవు - హనుమంతునిచే పాదసేవ పొందిన వాడవు, సుగ్రీవుని కోరిక తీర్చిన వాడవు, గర్వి అయిన వాలిన సంహరించిన వాడవు, వానరులను దూతగా పంపిన వాడవు, హితుడైన లక్ష్మణునితో కూడి యున్నవాడవు.

సీతారామునకు, రాజా రామునకు జయము జయము.

సుందరకాండ:

ఓ శ్రీరామా! నీవు హనుమంతునిచే ఎల్లప్పుడూ తలచబడిన వాడవు, ఆతని మార్గమున అవరోధములను విధ్వంసము చేసిన వాడవు,  లంకలో ఉన్న సీత ప్రాణమునకు ఆధారమైన వాడవు, రావణునిచే దూషించ బడినవాడవు, సుజనుడైన హనుమంతునిచే భూషితుడవు,
సీతాదేవిచే హనుమంతునితో తనను కాకాసురుని బారినుండి కాపాడిన వానిగా పేర్కొనబడ్డావు, హనుమంతుని ద్వారా చూడామణిని చూపబడ్డావు, ఉత్తముడైన హనుమంతుని సందేశముతో, మాటలతో ఊరట చెందావు.

సీతారామునకు, రాజా రామునకు జయము జయము.

యుద్ధ కాండ: 

ఓ శ్రీరామా!  నీవు వానర సైన్యముతో కూడి రావణుని సంహరించ బయలుదేరితివి.  నీ క్రోధముతో ఎండిపోయిన సముద్రుని కాపాడినావు, విభీషణునికి అభయమిచ్చినావు, రాళ్ళతో వానరుల సహాయముతో సేతువును నిర్మించినావు. కుంభకర్ణుని సంహరించినావు. వేలాది రాక్షసులను అంతము చేసావు. అహిరావణ, మైరావణులచే పాతాళమునకు కొనిపోబడినావు, పదితలల రావణుని సంహరించినావు. బ్రహ్మ, శివులచే నుతించబడిన వాడవు,  ఆకాశమునుండి తండ్రియైన దశరథునిచే చూడబడిన వాడవు, సీత సంయోగముతో ఆనందించిన వాడవు, నీ చేత లంకాభిషిక్తుడైన విభీషణునిచే పొగడబడిన వాడవు, పుష్పకమును అధిరోహించిన వాడవు. భరద్వాజుడు మొదలగు వారిచే పూజించబడిన వాడవు, భరతునికి ప్రాణము వంటి వాడవు, అయోధ్యకు ఆభరణము వంటి వాడవు, అందరిచే గౌరవించబడిన వాడవు, రత్నములచే అలంకరించబడిన పీఠాన్ని అధిరోహించిన వాడవు, పట్టాభిషిక్తుడవై శోభిల్లినావు, సామంతరాజులచే గౌరవించ బడినవాడవు, విభీషణునిచే పూజించబడిన వాడవు (ఎరుపు వర్ణపు లేపనముతో), వానర సమూహాన్ని అనుగ్రహించిన వాడవు, అన్ని జీవులను కాపాడే వాడవు, అందరిని రక్షించే వాడవు.

సీతారామునకు, రాజా రామునకు జయము జయము.

ఉత్తరకాండము:

ఓ రామా!  నీవు చూడవచ్చిన మునులచే స్తుతించబడిన వాడవు, వారి నోట రావణుని కథ విన్న వాడవు. సీతాలింగనముతో ఆనందము పొందిన వాడవు, నీతితో జనులను రక్షినచిన వాడవు. ధర్మము పాటించుటకై సీతను అడవులకు పంపించిన వాడవు. లవణాసురుని వధను కూర్చిన వాడవు, స్వర్గగతుడైన శంబూకునిచే నుతించ బడిన వాడవు, సుతులైన లవ కుశులతో ఆనందము పొందిన వాడవు, అశ్వమేధ దీక్ష తీసుకున్న వాడవు. అవతార సమాప్తియైనదని దేవతలచే వర్తమానము పొందిన వాడవు, అయోధ్య ప్రజలకు ముక్తి ప్రసాదించిన వాడవు. బ్రహ్మాది దేవతలకు ఆనందము కలిగించిన వాడవు. తేజోమయ రూపము కలిగిన వాడవు. జనన మరణ బంధముల నుండి విముక్తి కలిగించే వాడవు. ధర్మ స్థాపనే ధ్యేయముగా కలవాడవు. భక్తి పరాయణులకు  మోక్షము కలిగించే వాడవు, సర్వ జీవులకు పాలకుడవు, సర్వ రోగములను పోగొట్టే వాడవు, వైకుంఠంలో నివసించే వాడవు, శాశ్వతమైన ఆనందము కలిగే పదములో ఉన్నవాడవు.

సీతారామునకు, రాజా రామునకు జయము జయము.