అచ్యుతాష్టకం - తాత్పర్యం

భజనలు, హారతులు, సంకీర్తనలు మొదలైన వాటిలో తప్పని సరిగా ఉండే పంక్తుల్లో ఈ అచ్యుతాష్టకం లోని మొదటి శ్లోకము ఒకటి. ఆ శ్రీ కృష్ణుని దివ్యంగా స్తుతించే ఈ అష్టకంలో విష్ణును రామ, కృష్ణ అవతారములను, కృష్ణుని ఇష్ట సఖులను, సతులను,  సౌందర్యాన్ని, ఆభరణములను, అలంకారాలను, మహిమలను, లీలలను వర్ణించారు, స్తుతించారు ఆది శంకరులు. అచ్యుతాష్టకం, తాత్పర్యము మీకోసం. శ్రవణం కే.జే. ఏసుదాస్ గారి గళంలో.

అచ్యుతం కేశవం రామ నారాయణం  కృష్ణ దామోదరం వాసుదేవం హరిం
శ్రీధరం మాధవం గోపికావల్లభం  జానకీనాయకం రామచంద్రం భజే

అచ్యుతం కేశవం సత్యభామాధవం  మాధవం శ్రీధరం రాధికారాధితం
ఇందిరా మందిరం చేతసా సుందరం  దేవకీనందనం నందనం సందధే

విష్ణవే జిష్ణవే శంఖినే చక్రిణే  రుక్మిణీ రాగిణే జానకీ జానయే
వల్లవీ వల్లభాయాఽర్చితాయాత్మనే  కంస విధ్వంసినే వంశినే తే నమః

కృష్ణ గోవింద హే రామ నారాయణ  శ్రీపతే వాసుదేవాజిత శ్రినిధే
అచ్యుతానంత హే మాధవాధోక్షజ  ద్వారకా నాయక ద్రౌపదీ రక్షక

రాక్షసక్షోభితః సీతయాశోభితో  దండకారణ్య భూ పుణ్యతా కారణః
లక్ష్మణేనాన్వితో వానరైః సేవితోఽగస్త్య సంపూజితో రాఘవః పాతు మాం

ధేనుకారిష్టకోఽనిష్టకృద్ద్వేషిహా  కేశిహా కంసహృద్వంశికావాదకః
పూతనాకోపకః సూరజా ఖేలనో  బాల గోపాలకః పాతు మామ్ సర్వదా

విద్యుదుద్ధయోతవాన ప్రస్ఫురద్వాససం  ప్రావృడంభోదవత్ప్రోల్లసద్విగ్రహం
వన్యయా మాలయా శోభితోరఃస్థలం  లోహితాంఘ్రిద్వ్యం వారిజాక్షం భజే

కుంచితైః కుంతలైర్భ్రాజిమానాననం  రత్నమౌళిం లసత్కుండలం గండయోః
హారకేయూరకం కంకణ ప్రోజ్జ్వలం  కింకిణీ మంజులం శ్యామలం తం భజే

అచ్యుతస్యాష్టకం యః పఠేదిష్టం ప్రేమతః ప్రత్యహంపూరుషస్సస్పృహం
వృత్తతః సుందరం కర్తృవిశ్వంభర స్తస్యవశ్యో హరిర్జాయతే సత్వరం

ఇతి శ్రీమచ్ఛంకరాచార్య కృత అచ్యుతాష్టకం సంపూర్ణం

తాత్పర్యము: 

మరణములేని వాడు, కేశిని సంహరించిన వాడు, రాముడు, నారాయణుడు, కృష్ణుడు, దామోదరుడు, శ్రీ హరి, లక్ష్మీ దేవిని ధరించిన వాడు, మాధవుడు, గోపికలకు వల్లభుడు, జానకీ పతి అయిన శ్రీరాముని భజిస్తున్నాను.

మరణములేని వాడు, కేశిని సంహరించిన వాడు, సత్యభామకు పతి, లక్ష్మీ దేవిని ధరించిన వాడు, మాధవుడు, రాధచే ఆరాధింప బడిన వాడు, ఇందిరను (లక్ష్మీదేవిని) హృదయమున కలవాడు,  సుందరమైన వాడు, దేవకీ తనయుడు, నంద కుమారుడు అయిన శ్రీ కృష్ణుని భజిస్తున్నాను.

అంతటా యున్నవాడు (విష్ణువు), ఎల్లప్పుడూ జయము కలవాడు, శంఖ చక్రములు ధరించిన వాడు, రుక్మిణి మనోహరుడు, జానకి ఆత్మయైన వాడు, గోపికల వల్లభుడై వారిచే కొలువ బడిన వాడు, కంసుని సంహరించిన వాడు, ఉత్తముడు అయిన శ్రీ కృష్ణునికి నమస్కరిస్తున్నాను.

హే కృష్ణ! గోవింద! రామా! నారాయణ!  శ్రీ పతి! వసుదేవుని కుమారునిగా పేరుగాంచిన వాడ! శ్రీ నిధీ! అననతమైన ఆనందానికి ఆలవాలమా! మాధవా! ఎల్లప్పుడూ జయము కలిగే అధోక్షజా! ద్రౌపదీ మాన రక్షకా! నన్ను రక్షించుము.

రాక్షసులను శిక్షించే వాడు, సీతతో కలిసి శోభిల్లే వాడు, దండకారణ్యమును పునీతము చేసిన వాడు, లక్ష్మణునిచే అనుగమింప బడి, వానరులచే సేవించబడిన వాడు, అగస్త్యునిచే పూజించ బడినవాడు అయిన రాఘవునికి వందనములు.

ధేనుక మరియు అరిష్టకులను సంహరించిన వాడు, తనను ద్వేషించిన కేశి, కంసులను సంహరించిన వాడు, వేణువును వాయించే వాడు, పూతనను సంహరించిన వాడు, నదిలో క్రీడ అంటే ఇష్టపడే వాడు అయిన శ్రీ కృష్ణునికి ఎల్లప్పుడూ నా నమస్కారములు.

సుందర నయనములు కలవాడు, మెరుపులా వంటి వస్త్రములు ధరించిన వాడు, వర్ష కాలములోని మేఘముల వంటి రూపములో శోభిల్లిన వాడు, వనమాల హృదయ స్థానమున ధరించిన వాడు, ఎర్రని పాదములు కలవాడు అయిన శ్రీ కృష్ణుని భజిస్తున్నాను.

చిరు గజ్జెలు ధరించిన వాడు, నల్లని మేనితో మెరిసే వాడు, వికసించిన వదనము, మెలికలు తిరిగిన కేశములు కలవాడు, చెవులకు ధరించిన కుండలముల వెలుగుతో ప్రకాశించే బుగ్గలు కలవాడు, బంగారు హారములు, మెరిసే కంకణములు ధరించిన వాడు అయిన శ్రీ కృష్ణుని భజిస్తున్నాను.

ఫల శృతి: 

ప్రేమతో, భక్తితో రచించబడిన ఈ సుందరమైన అష్టకము, అచ్యుతునికి ఎంతో ప్రియమైనది. దీనిని భక్తి శ్రద్ధలతో పఠించిన వారు వేగముగా శ్రీ హరి సన్నిధిని చేరుదురు.